Monday, November 30, 2009
Never knew what will happen to these words of wisdom, a five minutes outpouring wound on this sanitary napkin paper. On this backpage- I am confused obverse or reverse- I desire to gush out the turbulence in a loud and leviathan amount. But it is impossible to overcome the aspects of mortality and give form to the sap of thoughtful existence. I love to think of erasing myself from this parchment and make use of prophylactics-the arch disgracer of william empson- to cut out the nuisance of useless progeny . It only replaces I. It swallows. It creates. It unearths. It permeates. It hollows the dome of restless encounter and secretes a fatal nectar. An elixir of death! A liquid hope, a transient assurance, a cavalier charisma. It is Brahma, or brahman and one, the I ,we surrender to it.
Sunday, November 22, 2009
Untitled
To talk of love is no consolation, although it is an obsession unmitigated.Several times it has surfaced and simmered down for lack of voice.
In a thatched hut of unalloyed poverty resided a Golden Eagle, very wise and verbose. It had flown from distant canyons and traveled with travails, before it settled down in a cage of earthly love.
Once, it decided to clip its withered feathers and break its bent beak. Upon that instant, a distant knock fell on the door.
The sage-like eagle regally awaited this moment. It sighed love! Said "Love".
The Eagle closed its eyes, opened the door and let the chilling wind settle in.
_________________________________________________________________
In a thatched hut of unalloyed poverty resided a Golden Eagle, very wise and verbose. It had flown from distant canyons and traveled with travails, before it settled down in a cage of earthly love.
Once, it decided to clip its withered feathers and break its bent beak. Upon that instant, a distant knock fell on the door.
The sage-like eagle regally awaited this moment. It sighed love! Said "Love".
The Eagle closed its eyes, opened the door and let the chilling wind settle in.
_________________________________________________________________
Thursday, November 5, 2009
INVENTORY
While the heart pines
And eyes on a misty dream do sail
Body lingers on a beautiful song
Soul, too swift, too tender, too frail.
Love found an ancient turn
To wave, to weep and went.
While I searched sequestered scenes
For fulsome atonement.
A heavy duplex fog-memorial,
I find, was founded on memory.
Your frowns, your smiles, your surreal sounds
Benignly buried under me.
Since then, comely questions raised
In flesh and blood, I brood no more.
A mall of mega-sale morbid inventory
Displays distant dandy dummies of yore.
___________________________________________
Omkar kulkarni
Saturday, May 30, 2009
विकास
वर्षभर सुतारकाम केलेला विकास यादव
आता उभा आहे सुरक्षारक्षकाच्या गणवेशात
एका अमेरिकन हँगाउटच्या बाहेर
आत जाणारया भारतीयांवर नजर ठेवत.
पँकवर प्राइस टैँग चिकटवावेत अगदी तसेच
भिंतीवर एल सी डी पसरलेयत उभे आडवे
आणि त्यातल्या एकावर दिसणारया २०-२०साठी
हँग आउटच्या काचे बाहेर जमलीये कामगारांची गर्दी
माना सरसावलेल्या गर्दीतून एक हात उठतो
आणि विकासची नजर पकड़ते न्युजमधील पप्पुकुमार
ज्याला विकासने बदडून काढला होता
स्वतःच्या बायकोवर एकतर्फी प्रेम केल्याबद्दल
आणि विकास पुन्हा पाहतो स्वतःचा मुजफ्फराबाद
आणि ऐकण्याचा प्रयत्न करतो पप्पुची कहाणी
त्याला मामुलीच येत असलेल्या इंग्रजी भाषेत
आणि वाचतो न समजणारे इंग्रजी मथळे
त्याच्या डोळ्यासमोर उभी राहते तेव्हा
गौना झालेली गंगा पाणकमळासारखी टरारलेली,
चेहरयावरून पदर घेताना ती हळूच बांधत असेल
त्याच्या न झालेल्या स्पर्शाचे आसक्त अंदाज
आणि उभे राहतात त्याच्या डोळ्यासमोर कर्जदार
गाडीहुन्ड्याचि ऑफर देणारे उतावीळ बाप
आणि डोळ्यासमोर पिंगा घालतात त्याला चुकलेली
घरदार, शेतीवाडी उद्ध्वस्त केलेली पूर-वादळे
तो ऐकतो बाहेरच्या गर्दीची उत्कंठा
त्यांच्या गावचा माही फुगवतो त्यांचा ऊर,
तो ऐकतो आतला हसीमजाक हिन्दी इंग्लिश गुजरातीत
विजेच्या खांबाला चिकटूनही वाचलेल्या
एक स्माँल टाऊन पप्पुकुमारवर केलेला
आणि सज्ज होतो विकास
व्हलेन्टाइन्स डे , ख्रिसमस, आणि संस्कृतिविरोधक
दिवस बंद केलेले असताना,
कर्फ्यू किंवा आतंकवादी हल्ल्यात गोळीबार चालू असताना,
विषारी वायूच्या किंवा गँसच्या गळतीने
आगीचे लोण पसरलेलेले असताना
किंवा पालिकेच्या रुग्णालयात खाट मिळवताना,
जगण्यासाठी,
जाहिरातीतल्या हसरया चेहरयात बायकोचा चेहरा शोधत
मुजफ्फराबादचा पप्पुकुमार टी व्ही वर बघून
स्वतःच्या निनावी अस्तित्वाचा रखवालदार म्हणून.
ॐकार कुळकर्णी
आता उभा आहे सुरक्षारक्षकाच्या गणवेशात
एका अमेरिकन हँगाउटच्या बाहेर
आत जाणारया भारतीयांवर नजर ठेवत.
पँकवर प्राइस टैँग चिकटवावेत अगदी तसेच
भिंतीवर एल सी डी पसरलेयत उभे आडवे
आणि त्यातल्या एकावर दिसणारया २०-२०साठी
हँग आउटच्या काचे बाहेर जमलीये कामगारांची गर्दी
माना सरसावलेल्या गर्दीतून एक हात उठतो
आणि विकासची नजर पकड़ते न्युजमधील पप्पुकुमार
ज्याला विकासने बदडून काढला होता
स्वतःच्या बायकोवर एकतर्फी प्रेम केल्याबद्दल
आणि विकास पुन्हा पाहतो स्वतःचा मुजफ्फराबाद
आणि ऐकण्याचा प्रयत्न करतो पप्पुची कहाणी
त्याला मामुलीच येत असलेल्या इंग्रजी भाषेत
आणि वाचतो न समजणारे इंग्रजी मथळे
त्याच्या डोळ्यासमोर उभी राहते तेव्हा
गौना झालेली गंगा पाणकमळासारखी टरारलेली,
चेहरयावरून पदर घेताना ती हळूच बांधत असेल
त्याच्या न झालेल्या स्पर्शाचे आसक्त अंदाज
आणि उभे राहतात त्याच्या डोळ्यासमोर कर्जदार
गाडीहुन्ड्याचि ऑफर देणारे उतावीळ बाप
आणि डोळ्यासमोर पिंगा घालतात त्याला चुकलेली
घरदार, शेतीवाडी उद्ध्वस्त केलेली पूर-वादळे
तो ऐकतो बाहेरच्या गर्दीची उत्कंठा
त्यांच्या गावचा माही फुगवतो त्यांचा ऊर,
तो ऐकतो आतला हसीमजाक हिन्दी इंग्लिश गुजरातीत
विजेच्या खांबाला चिकटूनही वाचलेल्या
एक स्माँल टाऊन पप्पुकुमारवर केलेला
आणि सज्ज होतो विकास
व्हलेन्टाइन्स डे , ख्रिसमस, आणि संस्कृतिविरोधक
दिवस बंद केलेले असताना,
कर्फ्यू किंवा आतंकवादी हल्ल्यात गोळीबार चालू असताना,
विषारी वायूच्या किंवा गँसच्या गळतीने
आगीचे लोण पसरलेलेले असताना
किंवा पालिकेच्या रुग्णालयात खाट मिळवताना,
जगण्यासाठी,
जाहिरातीतल्या हसरया चेहरयात बायकोचा चेहरा शोधत
मुजफ्फराबादचा पप्पुकुमार टी व्ही वर बघून
स्वतःच्या निनावी अस्तित्वाचा रखवालदार म्हणून.
ॐकार कुळकर्णी
Saturday, May 23, 2009
निनावी
ज्यांची बोटे धरलेली
ते घेऊन गेले तिकडे
अथांग जिथले पाणी
अन चटकन सोडून गेले
आवाज जिथे बहिराळे
स्नायून्ना नाही माई
भवताल भुकेला भरती
सोन्याची घुसमट खाई
माताही उरली नाही
तर पिंड पुरवतो कोण ?
गाण्याच्या आधीच दाहक
निर्ध्वनी पसरतो लोण
खोटयास डूब आबाची
जो दाब मनावर लोटे
संत्रस्त ग्रस्त चर्येत
किरट्या घराचे खेटे.
काय?
हमरस्त्यावरून
दिवस निघून गेलेला
त्याच्या सोन्गटी माणसांसकट.
ठिकठिकाणी
सावल्यांच्या चादरी
विस्कटलेल्या
तू श्रीखन्डासारखी
हसू नकोस
मनाचा फुटबाॅल
धावतोय पायात
कारण काढून रुसू नकोस
घर आलय टप्प्यात
तू जाणार जाणार मी
एकाला दुसरा कमी
हात ,ओठ ,डोळे
एक व्हायला कमी पडतायत?
हमरस्त्यावरून
दिवस निघून गेलेला
त्याच्या सोन्गटी माणसांसकट.
ठिकठिकाणी
सावल्यांच्या चादरी
विस्कटलेल्या
तू श्रीखन्डासारखी
हसू नकोस
मनाचा फुटबाॅल
धावतोय पायात
कारण काढून रुसू नकोस
घर आलय टप्प्यात
तू जाणार जाणार मी
एकाला दुसरा कमी
हात ,ओठ ,डोळे
एक व्हायला कमी पडतायत?
Wednesday, May 20, 2009
पाऊस
पाऊस अचानक पडला
उष्म्याच्या ऐन दुपारी
बिलगून मला ती राहे
निथळथळ्त्या त्या पारी
वर्षेची टिम्बे नाना
कान्तिवर गोंदवलेली
गालांची निषिद्ध फ़ळे ती
भिजक्या केसांच्या वेली
चाफ्याचा मोहक दरवळ
भिजल्या देहाचा वाळा
उघड्या आरक्त गळ्यावर
रेखीव तिलांची माळा
आकाश वरी गडगडते !
घनघोर वीज कडकडते !
धडधडते !धडधडते !
हृदयी काही धडधडते !
ओमकार कुलकर्णी
पाऊस अचानक पडला
उष्म्याच्या ऐन दुपारी
बिलगून मला ती राहे
निथळथळ्त्या त्या पारी
वर्षेची टिम्बे नाना
कान्तिवर गोंदवलेली
गालांची निषिद्ध फ़ळे ती
भिजक्या केसांच्या वेली
चाफ्याचा मोहक दरवळ
भिजल्या देहाचा वाळा
उघड्या आरक्त गळ्यावर
रेखीव तिलांची माळा
आकाश वरी गडगडते !
घनघोर वीज कडकडते !
धडधडते !धडधडते !
हृदयी काही धडधडते !
ओमकार कुलकर्णी
Sunday, March 15, 2009
"रांडे, तुझं हे गाढवतोंड बघायला ठेवलाय का मला इथे?"
"का आलीस माझ्या समोर? तुला वाटलंच का यावसं ?"
"रडू नकोस आई झवाडे आता गळा काढून! बघा बघा ही कित्ती बिच्चारी !"
" ऐ चिचुन्द्रे , रडलीस तर फेकून देइन बाहेर. भेन्चोत इथे रडायला आलियेस का?"
"विझवटे, एवढ्या सगळ्या लोकांचा वेळ खातेस कामचोर! "
"ऐ भड़व्या तू कशाला सांत्वन करतोयस तिचं? ती झोपणारे खाली? "
मग भोकांड पसरल्याचे आवाज येऊ लागले. एक सावळ्या रंगाची बुटकी मुलगी घेरी येउन खाली पडली. कुणीच जागचं halalan नाही. एकटी इस्मत जागेवरून उठली आणि पाण्याची बाटली घेऊन त्या ग्लानी आलेल्या मुलीकडे वळली. सगळयांना आता ती काही तरी बोलेल असं वाटलं. तिने शिव्या देणारया तोंडाकड़े दृष्टी टाकली आणि तापलेल्या दगडावर पाणी पडावं तसं वातावरण चुरचुरू लागलं. कुल्ल्यांवर बसलेला हीरू कोणीतरी हाक मारल्यासारखा ताडकन उठला आणि इस्मतच्या मागे जाऊन उभा राहिला. तिथे आसपासच गुणगुणणारया एका माशीचा त्याला त्रास व्हायला लागला. मानेला पाच झटके दिल्यावर त्याने ती माशी तोंडात पकडली आणि शेपटी हलवत तो इस्मतच्या मागे ओढगाडीसारखा गेला. मशीदीत बांग सुरू झाली आणि एव्हाना भोकांड पसरलेली मुलगी स्वतःचा तोल सांभाळत, गाल पुसत नीट उभ रहायचा प्रयत्न करू लागली. बसलेल्या मुलांनी मांड्या उचलल्या आणि ढोप्रं हातांनी बांधली . त्यांचे मुंग्या आलेले तळवे आता ठणकू लागले होते. पण लक्षात येइल एवढी हालचाल करायला कोणीही धजावत नव्हतं. त्या मुलीने सलवार सारखी केली. ओढ्णी छातीभर पसरून कमरेजवळ बांधली.नाकातून दोनदा हवा आत ढकलली. आता ती पुढचं वाक्य बोलणार त्याआधी समोर बसलेल्या मुलांमध्ये काळजीची एक लाट पसरली.
'मी आता अशी अस्खालितपणे बोलून दाखवेन की तुम्ही सगळे तोंडात बोट घालाल.आणि तू तर शरमेनी मरशील।
नालायका,तुझ कधीच भल होणार नाही। तू तडफ़डत मरशील. तुझ्या गटारासाराख्या तोंडात कीडे पडतील. तुला जाळायला चार माणसंही येणार नाहीत.'हां विचार चाललेला असतानाच त्या मुलीने समोर बघितलं.तिला थोड़ा आत्मविश्वास मिळाला आणि तिला बरं वाटू लागलं.पण जशी तिने बोलायला सुरूवात केली तसा तिला शरीर गळून पडत चालल्याचा भास होऊ लागला. ट्यूब दाबून ठेवल्यावर पाणी थांबत थांबत वाहतं तसं तिचं बोलणंही अडखळू
लागलं. तिने दीर्घ श्वास घेतला.डोळे रूंदावले. तिची वाक्य आठवण्याचा जोरदार प्रयत्न केला. आणि मग तिच्या लक्षात आलं शिव्यांची लाखोली पुन्हा सुरू झाली होती. प्रत्येक शिवीबरोबर मनाचा एकेक बुरूज ढासळंत होता.समोर बसलेल्यांपैकी फ़क्त दोन चेहरयांवर किळस दिसत नव्हती. इस्मत आणि चारु.
पण इस्मत ही एरव्ही सुद्धा निर्विकार असायची.तिच्या बाजूला आकाशातून उल्का जरी पडली असती तरी तिने एक नजर टाकून तिला गार केले असते.श्रीमंतीचा आणि कुरुपतेचा माज तिच्या चेहरयावर असा चढला होता की ती कोणाशी गोड वागू शकणार नाही हे तिने तोंड उघडायच्या आधीच सगळ्या जगाला समजे.चारूसारखी मस्कापटटी तिला जमण हे तर निव्वळ अशक्य होतं.चारू ही सगळ्या ग्रुपची लीडर होती.कोणी तिला बिच म्हणायचं तर कोणी भक्ति बर्वे.पण इस्मत आणि चारू मध्ये नेहमी एक अंडरस्टँन्डिंग असायच.आणि त्या अन्दार्स्तान्दिन्ग्चा मध्यबिंदू आपण आहोत शिव्या खाणारया ह्या मुलीला वाटत असे.
शिव्यांचा जोर वाढत होता तशी तिने मटकन मांडी घातली,कोपरं मांड्यात रूतवली आणि तोंड हातात दाबून टी स्फुन्दू लागली.नाक आणि डोळे डबडबून गेल्यावर तिने श्वास घ्यायला तोंड उघडले.आवंढा गिळता गिळता तिला छातीत गळ लागल्याची जाणीव झाली आणि ती खोकू लागली.खोकून खोकून दमल्यावरही तिने वर पाहिले नाही.उभे राहून भोवळ आलेल्या मुलीकडे जऊन बसण्यापूर्वी इस्मत आपल्याला कमरेला पकडून इथपर्यअन्त घेऊन आली आणि तिने हलकेच आपल्या गालावर थप्पड़ मारली एवढे तिच्या लक्षात राहिले।
आता पाळी चारूची होती.तिने उभा राहून जमिनीला नमस्कार केला.डोळे मिटले.शरीर विसरल्यासारखे केले.गवत डुलाव तसं बारीक लयीन डोकं एक बाजूकडून दुसरया बाजूकडे फिरवले.आणि अरण्यात विहार करणारया एक सोनेरी हरिणाचं म्रुगन्रुत्य सरू केलं. कधी नदीवर पाणी पिताना अचानक श्वापदाची चाहूल लागल्याचं,तर कधी नुकत्याच सृजन झालेल्या बछड्यावर माया करतानाचं वर्णन,तिचं लयदार शरीर सुस्पश्ट्पणे करू लागलं.तिचा सुडौल बांधा चूडीदार -कुड्त्याच्या गवाक्षातून पृथुल दिसत होती.डोळ्यात,माळव्याच्या रानात पडलेला हिरवा सूर्यप्रकाश पडल्याचा भास् होत होता.नाकपुड्या टवटवीत आणि तीक्ष्ण हत्याराप्रमाणे भासत होत्या.तिचं सगळं अन्गं कलेने स्विकारलेलं.सावळ्या रंगाच्या तवंगाची साई पसरलेल तिचा शरीर घामाने काळपट सोनपट चकाकू लागलं.आणि ठाशीव कोरीव भुवया तितक्याच जाड ओठांप्रमाणे तालाचे बोल बोलू लागल्या तिने विस्तार केला आणि नुकतंच बाळ झालेल्या त्या हरीणाची कथा मांडली.
' मी ज्या ज्या वेळेस काही करण्याचा प्रयत्न करते त्या त्या वेळेस मी का यशस्वी होत नाही?आज मी माझा उतारा १५ वेळा घोट्वून गेले होते.तरीही मी वाक्य कशी काय विसरले?खरोखरच केतनसर म्हणतात तशी मी घरी बसायला पाहिजे का?अशी कोणती गोष्ट आहे की जी मी सर्वोत्तम करू शकते?का मी काहीच धड करू शकत नाही?सदैव हे असं लाचार घाबरतच जगायचं का मी?मला आनंदी व्हायला काय करावं लागणार आहे?पूजा शाह हे नाव केतनसरांना एवढ का तुच्छा वाटतं?'
सगळी मुलं आणि केतनसरान्चं फाटकं तोंड ज्यावेळेस चारूच्या थाम्बलेल्या, धपापणारया शरीराकडे बघत होतं तेव्हा
शिव्या खाल्लेली ही मुलगी निराशेच्या परमोच्च बिंदूला जाऊन पोचली होती. जनावराला काठ्यांच्या ढुश्या देऊन त्याच्यात प्राण आहे की नाही ते बघतात तसंच ती स्वतःचा आत्मविश्वास तपासून पाहत होती.
सगळ्या मुलांच्या पर्फोर्मंसा नंतर केतन सरांनी सर्वांना जायला सांगितलं.चारू आणि इस्मत दोघी जणी वेगवेगळ्या दिशांना दोन ध्रुवान्सारख्या फाकल्या.चारूने पाय टाकून हीरूला मांड्यात पकडले.त्याच्या कानाखाली खाजवत खाजवत ती त्याचे लाड करू लागली.केतनसरान्नी पूजाचा हात धरून तिला बाहेर काढले.काही कळायच्या आत ती बिल्डिंगच्या बाहेर उभी होती .आणि सर तिला बरोबर घेऊन चालले होते.त्यांनी पाणी पुरी खाल्ली.उकडलेले चणे विकत घेतले.समुद्रकिनारयावर मका खात असताना पूजाला वाटलं नव्हतं की सर आपल्याला बरिस्तामध्ये काँफी प्यायला घेऊन जातील.तिला हे स्वप्न आहे की काय असा प्रश्न पडला.तिला वाटल की आपण हिला खूप बोललो म्हणून सरांना पश्चात्ताप झाला.म्हणून नुकसान भरपाई करायला ते आपल्यावर एवढा खर्च करतायत.कोफिचा एक घोट घेत आणि पूजाला बर्गर ऑफर करत सर म्हणाले
"पूजा.मी सांगतो ते नीट ऐक.तू हुशार मुलगी आहेस।"
"सर,तुम्ही जर शिव्या दिल्या नाहीत तर मी काय म्हणाल ते ऐकेन."
" काळजाला घरं पडतात ना शिव्या ऐकल्या की!"
"फार वाईट वाटतं हो.सगल्यान्मध्ये आपली अशी नाचक्की होताना.सीतामाई सारखी भूमि आपल्याला गिळत का नाही असं वाटत.मला विश्वासच नाय बसत.तुम्ही एवढ्या शिव्या घातल्या आणि तुम्हीच मला बरिस्ता मध्ये कोफी पाजताय.तुम्हाला मला कही बँड न्यूज तर नाही ना द्यायची आहे?"
"होय.न्यूज वाईट आहे.उद्यापासून तू वर्कशॉप ला यायचं नाहीस।"
"सर...का?"
"कारण तू इथे येऊन स्वतःची आणि माझी एनर्जी फुकट घालवावीस असं मला वाटत नाही.तुझ्यापेक्षा डल मुलांनी करायचं काय?तू फटाफट शिकशील.पण तू ह्या फील्ड मध्ये राहणार नाहीयेस.तुझ्या चेहरयाकडे बघ.इतकं कन्व्हिन्सिन्ग थोबाड आहे तुझं की सांगणारया व्यक्तीचं सगळ सांगणं फक्तं तुलाच मिळतं.जी विद्या तू कधी वापरणारच नाहीस ती तुला देऊन मी बाकिच्यांचं नुकसान करू शकत नाही.इतके दिवस आपल्या ग्रुपमध्ये सगळ्यात जास्त शिव्या खाणारी तू आहेस.तुझ्या बरोबरच्या एकाही मुलीने माझ्या इतक्या शिव्या ऐकल्या नाहीयेत.कारण ज्यांनी ऐकल्या त्या कधीच दुसरया दिवशी आल्या नाहीत.अपवाद फक्तं इस्मतचा.तिने सगल्या शिव्या पचवल्या आणि दुसरया दिवशी परत आली.आता ती कुणालाच घाबरत नाही.'माझं लग्न ठरवलंत तर पोलिस कम्प्लेंट करेन' असं घरच्यांना म्हणाली.पण तू असं करू शकशील का?तिची परिस्थिति आणि तुझी परिस्थिति वेगळी आहे.रिअलिस्टिक हो.नशीबाच्या भरवशावर राहू नकोस.नशीब माणसाचा सगळ्यात घातक मित्र आहे।"
"एकच विचारू? चारू सारखा मी कधी अभिनय करू शकेन का?"
बरिस्तामधून बाहेर पडल्यावर सरांनी पूजाला रिक्षात बसवल.आणि घरी येइपर्यंत पूजाचं तोंड रडून रडून स्त्राँबेरिच्या बोन्डासारखं लाललाल झालं होतं.रिक्शा वाल्यापासून रस्त्यातल्या काकूबाइन्पर्यन्त सर्वांच्या नजरा
तिच्या कड़े वळत होत्या.
"ह्या मुलीला झालं तरी काय?"दादीमाँनी आपल्या मुलाला कानात विचारलं.
पूजा आत गेली.खिचडीची डाळ धुणारया आपल्या आईच्या डोळ्यात बघितलं.आणि तिचा अश्रूंचा बाँध पुन्हा एकदा तुटला.आईने तिला पोटाशी धरलं.
"सू थयू?"
"काई नई.सरे मने किदू के हूँ दुनियानी सवती बेस्ट कलाकार छू!"
_________________________
"का आलीस माझ्या समोर? तुला वाटलंच का यावसं ?"
"रडू नकोस आई झवाडे आता गळा काढून! बघा बघा ही कित्ती बिच्चारी !"
" ऐ चिचुन्द्रे , रडलीस तर फेकून देइन बाहेर. भेन्चोत इथे रडायला आलियेस का?"
"विझवटे, एवढ्या सगळ्या लोकांचा वेळ खातेस कामचोर! "
"ऐ भड़व्या तू कशाला सांत्वन करतोयस तिचं? ती झोपणारे खाली? "
मग भोकांड पसरल्याचे आवाज येऊ लागले. एक सावळ्या रंगाची बुटकी मुलगी घेरी येउन खाली पडली. कुणीच जागचं halalan नाही. एकटी इस्मत जागेवरून उठली आणि पाण्याची बाटली घेऊन त्या ग्लानी आलेल्या मुलीकडे वळली. सगळयांना आता ती काही तरी बोलेल असं वाटलं. तिने शिव्या देणारया तोंडाकड़े दृष्टी टाकली आणि तापलेल्या दगडावर पाणी पडावं तसं वातावरण चुरचुरू लागलं. कुल्ल्यांवर बसलेला हीरू कोणीतरी हाक मारल्यासारखा ताडकन उठला आणि इस्मतच्या मागे जाऊन उभा राहिला. तिथे आसपासच गुणगुणणारया एका माशीचा त्याला त्रास व्हायला लागला. मानेला पाच झटके दिल्यावर त्याने ती माशी तोंडात पकडली आणि शेपटी हलवत तो इस्मतच्या मागे ओढगाडीसारखा गेला. मशीदीत बांग सुरू झाली आणि एव्हाना भोकांड पसरलेली मुलगी स्वतःचा तोल सांभाळत, गाल पुसत नीट उभ रहायचा प्रयत्न करू लागली. बसलेल्या मुलांनी मांड्या उचलल्या आणि ढोप्रं हातांनी बांधली . त्यांचे मुंग्या आलेले तळवे आता ठणकू लागले होते. पण लक्षात येइल एवढी हालचाल करायला कोणीही धजावत नव्हतं. त्या मुलीने सलवार सारखी केली. ओढ्णी छातीभर पसरून कमरेजवळ बांधली.नाकातून दोनदा हवा आत ढकलली. आता ती पुढचं वाक्य बोलणार त्याआधी समोर बसलेल्या मुलांमध्ये काळजीची एक लाट पसरली.
'मी आता अशी अस्खालितपणे बोलून दाखवेन की तुम्ही सगळे तोंडात बोट घालाल.आणि तू तर शरमेनी मरशील।
नालायका,तुझ कधीच भल होणार नाही। तू तडफ़डत मरशील. तुझ्या गटारासाराख्या तोंडात कीडे पडतील. तुला जाळायला चार माणसंही येणार नाहीत.'हां विचार चाललेला असतानाच त्या मुलीने समोर बघितलं.तिला थोड़ा आत्मविश्वास मिळाला आणि तिला बरं वाटू लागलं.पण जशी तिने बोलायला सुरूवात केली तसा तिला शरीर गळून पडत चालल्याचा भास होऊ लागला. ट्यूब दाबून ठेवल्यावर पाणी थांबत थांबत वाहतं तसं तिचं बोलणंही अडखळू
लागलं. तिने दीर्घ श्वास घेतला.डोळे रूंदावले. तिची वाक्य आठवण्याचा जोरदार प्रयत्न केला. आणि मग तिच्या लक्षात आलं शिव्यांची लाखोली पुन्हा सुरू झाली होती. प्रत्येक शिवीबरोबर मनाचा एकेक बुरूज ढासळंत होता.समोर बसलेल्यांपैकी फ़क्त दोन चेहरयांवर किळस दिसत नव्हती. इस्मत आणि चारु.
पण इस्मत ही एरव्ही सुद्धा निर्विकार असायची.तिच्या बाजूला आकाशातून उल्का जरी पडली असती तरी तिने एक नजर टाकून तिला गार केले असते.श्रीमंतीचा आणि कुरुपतेचा माज तिच्या चेहरयावर असा चढला होता की ती कोणाशी गोड वागू शकणार नाही हे तिने तोंड उघडायच्या आधीच सगळ्या जगाला समजे.चारूसारखी मस्कापटटी तिला जमण हे तर निव्वळ अशक्य होतं.चारू ही सगळ्या ग्रुपची लीडर होती.कोणी तिला बिच म्हणायचं तर कोणी भक्ति बर्वे.पण इस्मत आणि चारू मध्ये नेहमी एक अंडरस्टँन्डिंग असायच.आणि त्या अन्दार्स्तान्दिन्ग्चा मध्यबिंदू आपण आहोत शिव्या खाणारया ह्या मुलीला वाटत असे.
शिव्यांचा जोर वाढत होता तशी तिने मटकन मांडी घातली,कोपरं मांड्यात रूतवली आणि तोंड हातात दाबून टी स्फुन्दू लागली.नाक आणि डोळे डबडबून गेल्यावर तिने श्वास घ्यायला तोंड उघडले.आवंढा गिळता गिळता तिला छातीत गळ लागल्याची जाणीव झाली आणि ती खोकू लागली.खोकून खोकून दमल्यावरही तिने वर पाहिले नाही.उभे राहून भोवळ आलेल्या मुलीकडे जऊन बसण्यापूर्वी इस्मत आपल्याला कमरेला पकडून इथपर्यअन्त घेऊन आली आणि तिने हलकेच आपल्या गालावर थप्पड़ मारली एवढे तिच्या लक्षात राहिले।
आता पाळी चारूची होती.तिने उभा राहून जमिनीला नमस्कार केला.डोळे मिटले.शरीर विसरल्यासारखे केले.गवत डुलाव तसं बारीक लयीन डोकं एक बाजूकडून दुसरया बाजूकडे फिरवले.आणि अरण्यात विहार करणारया एक सोनेरी हरिणाचं म्रुगन्रुत्य सरू केलं. कधी नदीवर पाणी पिताना अचानक श्वापदाची चाहूल लागल्याचं,तर कधी नुकत्याच सृजन झालेल्या बछड्यावर माया करतानाचं वर्णन,तिचं लयदार शरीर सुस्पश्ट्पणे करू लागलं.तिचा सुडौल बांधा चूडीदार -कुड्त्याच्या गवाक्षातून पृथुल दिसत होती.डोळ्यात,माळव्याच्या रानात पडलेला हिरवा सूर्यप्रकाश पडल्याचा भास् होत होता.नाकपुड्या टवटवीत आणि तीक्ष्ण हत्याराप्रमाणे भासत होत्या.तिचं सगळं अन्गं कलेने स्विकारलेलं.सावळ्या रंगाच्या तवंगाची साई पसरलेल तिचा शरीर घामाने काळपट सोनपट चकाकू लागलं.आणि ठाशीव कोरीव भुवया तितक्याच जाड ओठांप्रमाणे तालाचे बोल बोलू लागल्या तिने विस्तार केला आणि नुकतंच बाळ झालेल्या त्या हरीणाची कथा मांडली.
' मी ज्या ज्या वेळेस काही करण्याचा प्रयत्न करते त्या त्या वेळेस मी का यशस्वी होत नाही?आज मी माझा उतारा १५ वेळा घोट्वून गेले होते.तरीही मी वाक्य कशी काय विसरले?खरोखरच केतनसर म्हणतात तशी मी घरी बसायला पाहिजे का?अशी कोणती गोष्ट आहे की जी मी सर्वोत्तम करू शकते?का मी काहीच धड करू शकत नाही?सदैव हे असं लाचार घाबरतच जगायचं का मी?मला आनंदी व्हायला काय करावं लागणार आहे?पूजा शाह हे नाव केतनसरांना एवढ का तुच्छा वाटतं?'
सगळी मुलं आणि केतनसरान्चं फाटकं तोंड ज्यावेळेस चारूच्या थाम्बलेल्या, धपापणारया शरीराकडे बघत होतं तेव्हा
शिव्या खाल्लेली ही मुलगी निराशेच्या परमोच्च बिंदूला जाऊन पोचली होती. जनावराला काठ्यांच्या ढुश्या देऊन त्याच्यात प्राण आहे की नाही ते बघतात तसंच ती स्वतःचा आत्मविश्वास तपासून पाहत होती.
सगळ्या मुलांच्या पर्फोर्मंसा नंतर केतन सरांनी सर्वांना जायला सांगितलं.चारू आणि इस्मत दोघी जणी वेगवेगळ्या दिशांना दोन ध्रुवान्सारख्या फाकल्या.चारूने पाय टाकून हीरूला मांड्यात पकडले.त्याच्या कानाखाली खाजवत खाजवत ती त्याचे लाड करू लागली.केतनसरान्नी पूजाचा हात धरून तिला बाहेर काढले.काही कळायच्या आत ती बिल्डिंगच्या बाहेर उभी होती .आणि सर तिला बरोबर घेऊन चालले होते.त्यांनी पाणी पुरी खाल्ली.उकडलेले चणे विकत घेतले.समुद्रकिनारयावर मका खात असताना पूजाला वाटलं नव्हतं की सर आपल्याला बरिस्तामध्ये काँफी प्यायला घेऊन जातील.तिला हे स्वप्न आहे की काय असा प्रश्न पडला.तिला वाटल की आपण हिला खूप बोललो म्हणून सरांना पश्चात्ताप झाला.म्हणून नुकसान भरपाई करायला ते आपल्यावर एवढा खर्च करतायत.कोफिचा एक घोट घेत आणि पूजाला बर्गर ऑफर करत सर म्हणाले
"पूजा.मी सांगतो ते नीट ऐक.तू हुशार मुलगी आहेस।"
"सर,तुम्ही जर शिव्या दिल्या नाहीत तर मी काय म्हणाल ते ऐकेन."
" काळजाला घरं पडतात ना शिव्या ऐकल्या की!"
"फार वाईट वाटतं हो.सगल्यान्मध्ये आपली अशी नाचक्की होताना.सीतामाई सारखी भूमि आपल्याला गिळत का नाही असं वाटत.मला विश्वासच नाय बसत.तुम्ही एवढ्या शिव्या घातल्या आणि तुम्हीच मला बरिस्ता मध्ये कोफी पाजताय.तुम्हाला मला कही बँड न्यूज तर नाही ना द्यायची आहे?"
"होय.न्यूज वाईट आहे.उद्यापासून तू वर्कशॉप ला यायचं नाहीस।"
"सर...का?"
"कारण तू इथे येऊन स्वतःची आणि माझी एनर्जी फुकट घालवावीस असं मला वाटत नाही.तुझ्यापेक्षा डल मुलांनी करायचं काय?तू फटाफट शिकशील.पण तू ह्या फील्ड मध्ये राहणार नाहीयेस.तुझ्या चेहरयाकडे बघ.इतकं कन्व्हिन्सिन्ग थोबाड आहे तुझं की सांगणारया व्यक्तीचं सगळ सांगणं फक्तं तुलाच मिळतं.जी विद्या तू कधी वापरणारच नाहीस ती तुला देऊन मी बाकिच्यांचं नुकसान करू शकत नाही.इतके दिवस आपल्या ग्रुपमध्ये सगळ्यात जास्त शिव्या खाणारी तू आहेस.तुझ्या बरोबरच्या एकाही मुलीने माझ्या इतक्या शिव्या ऐकल्या नाहीयेत.कारण ज्यांनी ऐकल्या त्या कधीच दुसरया दिवशी आल्या नाहीत.अपवाद फक्तं इस्मतचा.तिने सगल्या शिव्या पचवल्या आणि दुसरया दिवशी परत आली.आता ती कुणालाच घाबरत नाही.'माझं लग्न ठरवलंत तर पोलिस कम्प्लेंट करेन' असं घरच्यांना म्हणाली.पण तू असं करू शकशील का?तिची परिस्थिति आणि तुझी परिस्थिति वेगळी आहे.रिअलिस्टिक हो.नशीबाच्या भरवशावर राहू नकोस.नशीब माणसाचा सगळ्यात घातक मित्र आहे।"
"एकच विचारू? चारू सारखा मी कधी अभिनय करू शकेन का?"
बरिस्तामधून बाहेर पडल्यावर सरांनी पूजाला रिक्षात बसवल.आणि घरी येइपर्यंत पूजाचं तोंड रडून रडून स्त्राँबेरिच्या बोन्डासारखं लाललाल झालं होतं.रिक्शा वाल्यापासून रस्त्यातल्या काकूबाइन्पर्यन्त सर्वांच्या नजरा
तिच्या कड़े वळत होत्या.
"ह्या मुलीला झालं तरी काय?"दादीमाँनी आपल्या मुलाला कानात विचारलं.
पूजा आत गेली.खिचडीची डाळ धुणारया आपल्या आईच्या डोळ्यात बघितलं.आणि तिचा अश्रूंचा बाँध पुन्हा एकदा तुटला.आईने तिला पोटाशी धरलं.
"सू थयू?"
"काई नई.सरे मने किदू के हूँ दुनियानी सवती बेस्ट कलाकार छू!"
ॐकार कुळकर्णी.
_________________________
Subscribe to:
Posts (Atom)